شاید در زمان پرداخت هزینه یک خرید اینترنتی، به اطلاعاتی که در اختیار پذیرندهها و درگاههای بانکی قرار میدهد فکر کرده باشید. هر روز اطلاعات هویتی و مالی ما در اختیار نهادها و افراد مختلفی قرار میگیرد و همین موضوع زمینه را برای اعمال مجرمانه فراهم خواهد کرد. اگر به دنبال راه چاره هستید، باید با فناوری بلاک چین آشنا شوید.
فناوری بلاک چین چیست؟
فناوری بلاک چین از دو لغت Block و Chain تشکیل شده است. بلاکها منابع ذخیره و پردازش داده هستند. لغت چِین نیز به معنای زنجیره است. در حقیقت بلاکهای ذخیره دادهها به یکدیگر متصل شده و یک منبع اطلاعاتی بزرگ را به وجود میآورند.
بلاک چین یک پایگاه داده محسوب میشود. در این پایگاه داده کاربر اطلاعات اولیه را برای بلاکها ارسال میکند. بلاکها دادهها را پردازش و ذخیره کرده و نتیجه را برای کاربر یا پلتفرم مقصد ارسال خواهند کرد. در این بین چند نکته مهم وجود دارد. اطلاعات قبل از ذخیره و پردازش رمزنگاری میشوند. همچنین به جز فرستنده کسی به دادههای اولیه دسترسی نخواهد داشت و به جز گیرنده اطلاعات، شخص یا سازمانی به اطلاعات هویتی و مالی کاربر مقصد دسترسی ندارد. در حقیقت فناوری بلاک چین یک بستر رمزنگاری غیرمتمرکز است.
رمزنگاری چیست؟
اطلاعات مالی و هویتی در بلاکها به کد تبدیل میشوند. این کدها تنها توسط بلاکها قابل خوانش و پردازش است. کافی است به یک آدرس کیفپول رمزارزی دقت کنید. رشته کاراکترهایی نامرتبط که مربوط کیفپول یک کاربر است. پس در دنیای بلاک چین خبری از مشخصات هویتی نخواهد بود و کدها معرف کاربران و داراییهایشان هستند.
غیرمتمرکز بودن چیست؟
بلاک چین به صورت خودکار دادهها را پردازش میکند و به نظارت، اصلاح یا نفوذ هیچ شخص یا سازمانی نیاز ندارد. کاربر دادهها را برای پلتفرم یا شبکه ارسال میکند، دادهها وارد یک بلاک شده و رمزگذاری، پردازش و ذخیره میشود و در نهایت اطلاعات به صورت رمزنگاری شده برای کاربر یا پلتفرم دوم ارسال خواهد شد. در این بین هیچ واسطهای وجود نخواهد داشت.
برای درک بهتر این موضوع باید بدانید برای یک پرداخت اینترنتی شما اطلاعات هویتی و مالی (مانند مشخصات کارت بانکی) خود را در اختیار وبسایت پذیرنده، درگاه پرداخت اینترنتی، بانک مرجع، سازمانهای نظارت بر فعالیتهای اینترنتی و حتی شرکتهای ارائهدهنده خدمات اینترنت قرار میدهید.
به کمک بلاک چین تمام این واسطهها حذف میشوند یا در بهترین حالت به کدهایی دسترسی خواهند داشت که رمزنگاری شده و امکان احراز هویت ندارند.
فناوری بلاک چین چگونه کار میکند؟
همان طور که ذکر شد این فناوری متعلق به سازمان یا شخص خاصی نیست. در نتیجه برای راهاندازی به اعضای شبکه نیاز دارید. اعضای شبکه به روشهای مختلفی وارد فرایند دریافت، پردازش و ذخیره دادهها میشوند. این اعضا نیز اطلاعات هویتی را دریافت نخواهند کرد و دادهها به صورت رمزنگاری شده در اختیار آنها قرار خواهد گرفت. هر عضو تبدیل به یک نود (node) شبکه میشود و در ازای فعالیتهایش پاداشهایی دریافت میکند. به این فرایند اجماع شبکه میگویند
برای مثال در شبکه بیت کوین الگوی اثبات کار (PoW) برای اجماع شبکه انتخاب شده است. یعنی اعضا با فراهم کردن سختافزار، توان پردازشی را در اختیار شبکه قرار میدهند. بدین ترتیب فعالیت برای تولید بلاکهای جدید جهت ایجاد ظرفیت پردازش تراکنشها شروع میشود.
در ازای حل تابع هش (تابعی که حل آن منجر به ایجاد بلاک جدید میشود) شبکه پاداشی به مشارکتکنندگان خواهد داد. گاه یک نود به تنهایی بلاک جدید ایجاد میکند و گاه به صورت جمعی این عمل صورت میپذیرد. به این فرایند استخراج (Mining) گفته میشود.
تنوع در بلاک چینها
هر تیم توسعه میتواند بلاک چین خاص خودش را طراحی کند. امروزه روشهای اجماع مختلفی طراحی شده است. علاوه بر اثبات کار، الگوی اثبات سهام (PoS) نیز توسط شبکههای معروفی مثل اتریوم و کاردانو استفاده میشود. همچنین سرعت پردازش، میزان پاداشها، حجم و تعداد بلاکها بین بلاک چینها متفاوت است. باید توجه داشت طراحی یک بلاک چین معتبر، ایمن و کارآمد کار سادهای نیست و پروژههای زیادی در این راه شکست خوردهاند.
رمزارزها و بلاک چین
ارزهای دیجیتال را میتوان یکی از محصولات فناوری بلاک چین دانست. این تکنولوژی قابلیتهای بسیار زیادی دارد که قطعا در آینده حرفهای زیادی برای گفتن خواهد داشت. در حال حاضر بیشترین کاربرد فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال در حوزه اپلیکیشنهای پرداختی غیرمتمرکز است. برخی از رمزارزها به عنوان ارز یا توکن بومی هر شبکه محسوب میشوند و برای پرداخت کارمزدها و مدیریت شبکه به کار میروند. علاوه بر این بسیاری از ارزهای دیجیتال کاربردهای متنوع دیگری نیز دارند.
فناوری بلاک چین سالهای ابتدایی عمر خودش را سپری میکند اما در همین مدت کم هم محبوبیت بسیاری پیدا کرده است. با توجه به قابلیتهایی مثل غیرمتمرکز بودن و رمزنگاری، قطعا روزبهروز تعداد طرفداران و حامیان این فناوری افزایش خواهد یافت. گرچه نهادها و سازمانهای دولتی و حقوقی همچنان به مخالفت با این تکنولوژی ادامه میدهند اما به نظر میرسد در سالهای آینده مجبور به پذیرش فناوری بلاک چین به عنوان بستری امن، مطمئن و غیرقابل نفوذ شوند.